سيد عظيم شيرواني ايله بير زاماندا ياشاميش گؤركملي شاعيرهلردن بيريده خورشيد بانو ناتوان دور. او 1217 نجي ايلده شوشا شهرينده دوغولمشدر، خورشيدبانو قاراباغين سون خاني مهديقليخانين قيزيدر. ناتوان اؤز تحصيليني خصوصي معلملردن آلميشدر، او آذربايجان ديليندن باشقا عرب وفارس ديللريني، گنج ايكن ادبياته چوخ هوسلي اولديقيندان ئوزي موستقل صورتده ئورگنميشدي، عين زاماندا شاعرلر مجليسينده ايشتراك ائديب اونلارين ادبيات وشئعر حقيندهكي صحبتلريندن، موباحيثهلريندن ايستفاده ائديردي، بوتون بونلارين نتيجهسينده او كلاسيك شرق و آذربايجان ادبياتيندان چوخ گئنيش بير معلومات اله گتيرميشدي. ناتوان اؤز يوكسك ايستعداد ومعلوماتيندان ايستفاده ائديب يازديغي شئعرلري ايله زامانين مشهور نفوذلي بير شاعيرهسي اولموشدي. لاكين ناتوان گؤزي آچيق، معلوماتلي، صنعتكار بير شاعيره وخانقيزي اولماسينا باخماياراق، كئچميش آذربايجان قادينلارينين اسيرليك وضعيتيندن قورتارا بيلمهميشدي.
او قادين اولديغي اوچون، اؤز آرزو وايستكلرينه اويغون وموستقل بير حيات كئچيره بيلمهميشدي، اوني داغستانلي خاصاي بي آدلي بير تزار مامورينا اره وئريرلر، بو آدام كوبودرفتارلي وپيس خاصيتلي بير بي ايميش، البته كي بئله كوبود بير آدام ايله ياشاركن ناتوان چوخ سئوديگي شئعروادبيات ايله ايستهديگي كيمي مشغول اولا بيلمزدي. اودور كي، بديع، ظريف بير ذوقه و حساس بير طبيعته ماليك اولان ناتوان اونون ايله ياشايا بيلمير وآيريلماغا مجبور اولور. ناتوان ايكينجي اره گئديكدهن صونرا، گئنه ده ادبيات ايله، شئعر ايله مشغول اولماغا باشلاميشدر. ناتوان آچيغ فيكيرلي بير قادين اولديغيندان، قادينلارين ياشاديغي آغير شرائط ايچريسينده ياشاماق ايستهميردي. او موستقل بير حيات ايله ياشاييب بديع اثرلر ياراتماق ايستهييردي. لاكن او زامان ايجتماعيمحيط اوني سيخيردي، اينجيديردي. اونين بئله آزاد ياشاماق آرزوسي و سئومهديگي كوپود اريندهن آيريليب بير باشقاشينا گئتمهسي بير چوخ دئدي ـ قوودولارا صرف اولموشدي،بير چوخ كهنهفيكيرلي، موهوماتچي شاعيرلر ناتوانه هجولر يازيب، اوني نفوذدان سالماغا چاليشيرديلار، لاكين آذربايجان بؤيوك درامنويسي وفيلسوفي ميرزه فتحعلي آخوندوف، قاسمبك ذاكروسيد عظيم شيرواني كيمي گؤزي آچيق يازيچيلاريميز ناتواني مدافعه ائديب، موهوماتچي شاعيرلري سوسماغا مجبور ائتميشديلر. ناتوانينغزللرينده دهرينبير ناراضيليق، شيكايت، سيزيلتي و آه وزار واردر. ناتوان 13 نجي عصرادبياتيميزدا گؤركملي بير يئر توتان غنايي غزلچي شاعيرلريميزدندر. او صنعتكار بير شاعيره اولموش، زامانينداكي چوخ شاعيرلره تاثير ائتميش اثرلري وتشكيل ائتديگي ادبي مجلس ايله ادبياتيميزين اينكشافينا خدمت ائتميشدر.
بير نمونه اونون غزللريندن اگرچي خوشدي منه، عطري هم صفاسي گولون جفاسي چوخدي نه حاصل، كي يوخ وفاسي گولون جفاي خاري گؤروب كؤچدو باغيدان بولبول گورون كيم اولدو بو گلشنده آشناسي گولون خزانه مئيل ائله دي آلمادي وفا نظره يئتيشدي بولبوله چوخ ـ چوخ غم وجفاسي گولون توكور سرشك عوضينده گؤزوم اوزه آلقان اولوبدي چونكه كونول زار ومبتلاسي گولون يازيلسا نقطه به نقطه، دئگيلسه حرف به حرف قوتارماز حشره قدر حال وماجراسي گولون عذاري حالينا، باخديقجا قان اولور ديللر الهي! حددن آشيب محنت وبلاسي گولون خطا يولينا دوشوب بولبوله جفا قيلدي خطايا سالدي اؤزون عاقبت خطاسي گولون جهاندا ذره قدر اولماز، اي كونول خندان كي خون بولبول اگر اولماسا غذاسي گولون توتاردي خون جگردن اولايدي گر سيراب گونش تك هر طرفي، ناتوان ضياسي گولون