türkxatun
türk qadın xatun arvad qız ana bacı yoldaş arxadaş emekçi
سؤزوموز- وبلاگ عمومى تركهاى ايران
سؤزوموز- در پرشين بلاگ
ايلخان- تركهاى جنوب و مركز ايران
افشار- وئبلاگ تركهاى خراسان
آدليم توركلر- مشاهير تركهاى ايران
شاه ايسماعيل ختايى صفوى
دده قورقود وئبلاگى
باغلانتىلار-لينكلر-سايتلار
قادینجا-آزه ربایجان قادین درگیسیQadın
آذر قادين(حقوق زنان حقوق بشر است)
گونئی آزه ربایجان اؤيره نجي قادینچیلار
آزه ربایجاندا قادین سسی
توركييه قادينلاري
قادين-اردم وئبلاگى
دورنا- قادين صحيفه سى
تريبونت- قادين مسئله سى بؤلومو
قادين مساله سى-اوجاق
قادين لار- آمئريكانين سسى رادييوسو
جمعيتهاى زنان در آذربايجان- آذربايجاندا قادين درنكلرى
Çağdaş Azerbaycan Kadınları
Creative Women Association
Azərbaycan Qender İnformasiya Mərkəzi
Azərbaycan Qadınlarının Respublika Cəmiyyəti
Azərbaycan Qadınlarının Bakı Asosiyasiyası
Azəri-Türk Qadınlar Birliyi
Dilarə Əliyeva adına Azərbaycan Qadın Huquqlarını Müdafiə Mərkəzi
Azerbaycan Qadın ve İnkişaf Mərkəzi
"Sevil" Azərbaycan Qadınları Məclisi
"Neftçi" Qadınlar Cəmiyyəti
Azərbaycan Respublikası "Əlil Qadınlar" Cəmiyyəti
Azərbaycan Respublikası "Universitet Təhsilli Qadınlar" Cəmiyyəti
Yəhudi Qadınlarının Humanitar Asosiyasiyası
Azərbaycan Respublikası "Nəcib xanımlar" İncəsənət Birliyi
Azərbaycan Respublikası Yaradıcı Qadınlar Asosiyasiyası
Şəhid Uşaqları və Anaları Xeyriyyə Mərkəzi
Qender və İnsan Huququ Araşdırma Birliyi
"Qadın və Muasir Dünya" Sosiyal-Xeyriyyə Mərkəzi
"Göyçe Gölü" Qadınlar Cəmiyyəti
"Ãœmid" Analar Cəmiyyəti
Qadın Problemlərinin Tədqiqatı Birliyi
"Sənsiz" Xeyriyyə Cəmiyyəti
Azərbaycan Ziyalı Qadınlar Birliyi
Azərbaycan Qadın-Menecerler Asosiyasiyası
"Tomris" Analar Cəmiyyəti
"Məneəvi Tərəqqi" Qadın İctimayi Birliyi
Respublika "Şəhid Anaları" Xeyriyyə Mərkəzi
"Azәrbaycan Qadınları Zaqafqaziyada Sülh vә Demokratiya Uğrunda" Tәşkilatı
Başqa Təşkilatlar
Audio-Video
Xurşid Banu Natəvan- Şe'ləri
Qulaq Asın: Azərbaycan Mahnıları- MP3
سحر خانيم: ايتگين اولدوز
نيگار رفیع بیلىدن بير شئعر: یئردن قالخان طيياره لر
گوگوش واشينگتوندا
قادينلارين آذربايجان و دونيادا ساتيلاماسي
فيرانسادا ايسلامي حيجاب مساله سي
آذربايجاندا قادينلارين سئچگیلرده ايشتيراکی
آمريكادا قادينلارا تجاووز
ايراندا قيز و قادينلارين دورومو- وضعيت زنان و دختران در ايران
Listen To Aziza Mustafazade
فيدان و خورامان قاسيمووايلا-ابوظبى كونسئرتى
زهره وفايى: آثار-ياپيت لار
آذربايجانين ميللي حركتي و آمريكا
تاريخ بيزي گؤزله مه يه جك!
آفت هاى حركت ملى
عصرين هانسى بؤلومونده دايانميشيق؟
نارضايتي ها را جدي بگيريم!
اشتباه بزرگ خليفه معتصم
حيدر عم‌اوغلو
مزدك
چرا آذربايجان قهرمانان خود را از ياد نمي برد؟!
آثار باستاني آذربايجان به روايت تصوير -۱
اوشاق نمايشي: يارديم چيل دوستلار
زهره وفايي نين اثرلري
غوربتده سؤنموش اولدوزلار
زهره وفائی: «مكتوب»
انجمن كتاب دوستان آذربايجان
يازار-قوشوقچو-آراشديرماچى-اديب. نويسنده-شاعر-محقق
پريسا بابائی فرد
مينا اسدلي
فريده اصغرنيا
ثريا بخشي
ليلا حيدري
عاشيق پرى خانيم
شمس كسمائى
ايرئنه مليكوف
زهره وفايى
پروين اعتصامى
خورشيدبانو ناتوان
مه ستى گنجوى
مدينه گلگون
حكيمه بلورى
شراره انصارى
Məqalələr-Azərbaycan Türkcəsində
قادينلاری آييريتماغی ياساقلاما کونوانسييونو
آذربايجان قادين حركاتي: تئللي زري و سريه خانيم
ايسوئچلى قادينلارين ايجتيماعى-سيياسى دوروملارى
حيجاب رونئسانسى
بيرليكده ياشاما و هله ده سئوگيلى قالابيلمه
آذربايجاندا قادين مطبوعاتى
يازيلار-آراشديرمالار. نوشته ها-بررسىها
زنان تبريز در سنگرهاي مشروطه‌خواهي
حق راى زنان آذربايجان: نخستين در ايران وعالم اسلامى
زن ترك هرگز در هم نخواهد شكست
مساله زن و تبعیض جنسی در ایران-صداى اروميه
ستم ملي و ستم جنسي در ايران-عليرضا اردبيلى
ملاحظاتى در باره مساله زن-اشرف دهقانى
٨ مارس روز جهانى زن-اشرف دهقاني
ويژه نامه روز جهانى زن-دونيا قادين گونو. آبتام
جايزه صلح نوبل در خدمت تداوم خشونت در ايران
Women of Azerbaijan- English Articles
Seljuk female clothing
Women in Turkish Safavid Era
Timurid and Safavid Women in the Visual Arts
Women's Rights in Azerbaijan
Status of Women in Azerbaijan
Azerbaijan: Women And Work
Rights for Women, Mirvarid Dilbazi
To Marry A Westerner?
كتابخانه زن- قادين كيتابليغى
داستان زندگى رفيق هريسى- مرضيه اسكويى
دختران كولى- مرضيه اسكويى
تجربه نخستين مرگ- مرضيه اسكويى
برخي از آثار اشرف دهقاني
سياست دونياسى- دؤولت قادينلارى. دنياى سياست- دولت زنان
توميريس
طاهره زرين تاج قره العين
طاهره زرين تاج قره العين
مرضيه اسكويى
اشرف دهقانى
فاطمه امينى
زينب پاشا
تئللى زرى- سرييه شاهسئون
ملكه لر٫ پرنسس لر
زهرا خانم تاج السلطنه قاجار
ملكه جهان قاجار
مهد عليا
شاهزاده اشرف فخرالدوله
عصمت الملوك دولتشاهى
رسيم-هئيكل-معمارليق. نقاشى-مجسمه سازى
فرح نوتاش
مهشيد رحيم تبريزى
سپيده فرزام
فرح اصولى-زنجان
Mustafa Zadeh Aziza
صحنه-سينما-تئاتر
گوگوش: رسيملر- عكسها
جميله شيخى
تهمينه ميلانى
مينا جعفرزاده
افسر اسدي
ثريا حكمت
نسرين مقانلو
فرحناز منافى ظاهر
زيبا نادري
شيرين بينا
First Azerbaijani Woman on Stage, Shovkat Mammadova
موسيقى-رقص-باله-آواز-اوپرا
آتشپاره-اقدس نجفى برين
فايقه آتشين گوگوش
پروانه خانم قشقايى
تاج السلطنه قاجار
عزيزه مصطفىزاده
خرامان قاسيمووا
فيدان قاسيمووا
Azerbaijan's First Ballerina, Gamar Almaszade
Opera Singer, Khuraman Gasimova
Aziza Mustafa Zadeh: Jazz, Mugam, Essentials of My Life
All Eyes On Aziza
The Oriental Princess of Jazz
دب- مد- گؤزه لليك
Modeling and Fashion in Azerbaijan
ريتا جبلى
نيگار طاليبووا
ورزش-ايدمان
Azerbaijani women and Circus Life
سايتهاى پروين اعتصامى
آسيميلاسيون پوشاكي ملت ترك ساكن در ايران
مئهران باهارلي
٢٠٠٨
روزنامه جمهوري اسلامي، ارگان
بخشي از بنيادگرايان فارس حاكم بر ايران، در نوشته اي لباسهاي ملي ترك بانوان در كنگره شمس تبريزي
در شهرهاي اورميه و خوي آزربايجان را "لباسهاي محلي آذري عجيب، غيرمتعارف و سوال برانگيز" خوانده و كل
مراسم را نيز مبتذل و غيرعادي وصف كرده است.
به اين مناسبت انتشار مجدد نوشته
زيرينم در باره آسيميلاسيون پوشاكي ملت ترك ساكن در ايران را بجا دانستم
١-لباس سنتي و ملي زنان
ترك بويژه زنان منسوب به عشاير و ايلات ترك از مولفه هاي اساسي هويتي اين خلق است.
اين لباس سنتي و ملي در سده اخير و در نتيجه دو مولفه طبيعي (مدرنيزاسيون) و مولفه
غيرطبيعي (آسيميلاسيون) دچار دگرگوني شده است. تقريبا تا يكي دو دهه پيش در بسياري
از شهرها و روستاهاي آزربايجان و ديگر مناطق ترك نشين در ايران، لباسهايي غير از
لباسهاي امروزي در بين خانمها رايج بود. با ازدياد رفت و آمد بين شهر و روستا،
گسترده شدن سيستم مدارس جديد، نهادينه شدن سياستهاي يكسان سازي و فارسسازي، اسكان
ايلات و عشاير و تضييقات و فشارهاي افزاينده و سيستماتيك جمهوري اسلامي بر زنان،
اين لباسها کم کم جايگاه خود را از دست دادند و اكنون تنها در بين بانوان سالخورده
روستائي و ايلي ترك ميتوان ردي از آن لباسها را پيدا کرد.
٢-تركان مانند ديگر ملل ساكن
در ايران از محدوديتهاي گوناگون در استفاده از پوشاك سنتي و ملي تركي خود
(آزربايجاني، قشقائي، ....) رنج مي برند. در جمهوري اسلامي ايران استفاده دانش
آموزان و دانشجويان دختر و پسر ترك و ملل ديگر از لباسهاي ملي تركي (آزربايجاني،
قشقائي، ....)، تركمني، لري، بلوچي، عربي و ...... در مراكز آموزشي و مناسبتهاي
اجتماعي ممنوع است. جمهوري اسلامي ايران از نخستين روز استقرار خود، آزادي پوشاك زنان
و دختران و دختربچگان ترك سراسر مناطق ايران را سلب كرده، و آنها را در مراكز
دولتي، در كودكستانها و در مدارس و موسسات آموزشي مجبور به استفاده از حجاب سياه
اسلامي-امامي و چادر زرتشتي -فارسي بيگانه با هويت و سنن ملي تركان نموده است. ممنوعيتهاي
پوشاكي فوق، محدود به دانشجويان و دانش آموزان و مراكز آموزشي نيست و مانند ممنوعيتهاي
زباني، عرصه ها و مناسبتهاي گوناگون و كوچه و خيابانها و همه گروههاي اجتماعي
بويژه هنرمندان و فعالان فرهنگي را نيز در بر مي گيرد.
٣-تحميل و اجبار حجاب-مانتوي
اسلامي-امامي و چادر زرتشتي-فارسي بر زنان و دختران ترك (و ديگر ملل ساكن در ايران)،
به عنوان جزئي از نظام آپارتايد جنسي حاكم بر ايران، نقض حقوق و تحديد آزاديهاي
فردي دختران و زنان در انتخاب پوشاك است. آپارتايد جنسي قرون وسطايي، شرايط فرو
انساني و زندگي خفت باري كه از سوي جمهوري اسلامي بر زنان ايران تحميل گرديده؛ به
حاشيه رانده شدن از صحنه حيات اجتماعي، نيم انسان و مهجور شمرده شدن در عرصه هاي
حقوق، جزاء، قانون، قضاء، اقتصاد، اجتماع؛ جداسازي
زنان و دختران از پسران و مردان در مدارس و اجتماع، ممانعت از ورزش و حضور آزادانه
و مختلط آنها در سالنها و ميادين ورزشي، مجازاتهاي وحشيانه و بدوي اي مانند سنگسار
و قصاص و اعدام و قطع اعضاي بدن و شلاق و ....؛ همه غيراخلاقي، مغاير با شان و
كرامت انساني، ضدبشري و اهانتي غيرقابل قبول و غير قابل تحمل به زن ترك است.
٤-سياست جايگزين كردن لباس
سنتي زنان ترك با حجاب اسلامي-امامي و چادر فارسي-زرتشتي و اكنون "لباس
ملي" تحت عناويني چون "طرح عفاف"، "پوشش ملي زنان
ايراني"، "لباس ايراني" و .... را – كه جزئي از اجزاي نظام
آپارتايد جنسي حاكم بر اين كشور است- مي بايست در بستر سياست كلان دولت ايران براي
نابود كردن هويت تركي، آسيميلاسيون و فارسسازي خلق ترك نيز مطالعه نمود.
٥-ممنوعيت پوشاك
ملي و سنتي تركي، تحميل حجاب اسلامي-امامي و چادر زرتشتي-فارسي و محدوديتهاي اعمال
شده توسط جمهوري اسلامي و بنيادگرايان امامي و قوميتگرايان فارس بر زنان ترك در
عرصه پوشاك ملي و سنتي را مي توان "آسيميلاسيون پوشاكي" ناميد.
آسيميلاسيون پوشاكي، مشابه "آسيميلاسيون زباني" است كه در نتيجه آن دانش
آموزان و دانشجويان ترك از كاربرد زبان ملي خود تركي در مراكز آموزشي منع و محروم
مي گردند.
٦-سياست آسيميلاسيون
پوشاكي و يا تحميل حجاب اسلامي-امامي و چادر زرتشتي-فارسي تدبيري است به مقصد از
بين بردن رنگارنگي و تشخص ملي ملل ساكن در ايران كه هر كدام طبق سنن و فرهنگ و
تاريخ خود سليقه و سبك خاص و احيانا متفاوتي در انتخاب پوشاك داشته و داراي لباس
ملي ويژه اي هستند. اين سياست كه در ضديت آشكار با فرهنگ و هويت ملي ترك و
آزربايجاني است، مستقيما هويت ملي زنان ترك و بويژه زنان ايلي در سراسر ايران را
نشانه گرفته است.
٧-تحميل حجاب
اسلامي-امامي و چادر زرتشتي-فارسي را مي بايست در زمينه تبديل مذهب تركان از اسلام
تركي (جعفري، قزلباشي، سني، ....) به شيعه امامي فارسي كه خود وجه ديگري از
فارسسازي تركان ايران است نيز مطالعه نمود.
٨-بهانه هائي كه معمولا روحانيون
و مقامات دولتي فارس در توجيه ممنوعيت لباسهاي ملي و سنتي گروههاي ترك و تحميل و
اجبار چادر زرتشتي-فارسي و حجاب-مانتوي اسلامي پيش مي رانند –مانند غيراسلامي بودن
آنها- از هر گونه پشتوانه منطقي و بنيان علمي محروم اند. پوشاك سنتي و ملي دختران
و بانوان ترك كه قرنها رايج بوده‌اند متين و موقر اند، كوچكترين تعارضي با عرف و
اخلاق و باورهاي ديني تركي و يا شعائر اسلامي ندارند و به لحاظ زيبائي شناسي و
هنري نيز از كيفيت بسيار عالي و برتري برخوردارند.
٩-محدوديتهاي پوشاكي در
مورد دختران و زنان ترك با منسوبيت ايلي و همچنين تركان ساكن در جنوب ايران- كه
بسياري داراي تعلقات ايلي و عشايري اند- برجسته تر، شديدتر و نهادينه تر است. حجاب-مانتوي
اسلامي-امامي دولتي و چادر زرتشتي-فارسي تحميلي از همه جهت در تضاد با فرهنگ پوشاك
سنتي، سبك آزاده، فعاليت هاي اجتماعي، حيات پرتحرك و نيازهاي زندگي ايلي زن ترك مي
باشد، نقش و كاركرد اجتماعي او در حيات ايلي و كوچرو را مختل مي سازد و به لحاظ
زيبائي شناسانه نيز از سطحي فوق العاده پست و نازل برخوردار است.
١٠-ممنوعيت لباسهاي سنتي و ملي تركي و
تحميل حجاب اسلامي-امامي و چادر زرتشتي-فارسي، با مخالفت و مقاومت افزاينده زنان و
دختران ترك بويژه در جنوب ايران مواجه شده است. چندي پيش خانم پروين بهمني محقق و
موسيقيدان ترك (از ايل قشقائي) در جشنواره‌اي که با حضور هنرمندان مناطق ملي سراسر
کشور در شهر اردبيل آزربايجان برگزار شده بود در عملي اعتراضي از به روي سن رفتن
خودداري كرده است، زيرا مسئولان خودباخته از وي خواسته‌اند که در پوشش تركي خود
تغييراتي دهد. او با استناد به اينکه اين لباس ايل قشقائي است و ما انگليسيها را
با همين لباس شکست داديم و من مجاز به تغيير دادن آن نيستم از اين مسئله استنکاف
کرده است و مسئولان فارسزده نيز اجازه اجراي برنامه به وي را نداده‌اند.
١١-اكنون گرايش و حركتي اصيل
و خودجوش در ميان زنان ترك بويژه در جنوب ايران ديده مي شود كه بر پوشيدن لباسهاي
سنتي، ملي و ايلي ترك در مناسبتهاي گوناگون اصرار و تاكيد مي كند. روشنفكران و
فرهنگيان تركان جنوب ايران نيز در همسوئي با اين حركت، از دختران ترك خواسته اند
كه با پوشش ملي و سنتي خود در مناسبتهاي گوناگون ديگر مانند آغاز سال تحصيلي، روز
مادر، روز معلم و .... و حتي در طول سال در مدارس حاضر شوند. نيز از همه ملت ترك در
سراسر ايران، از زن و مرد، دختر و پسر خواسته شده كه در مناسبتهاي ويژه و روزهاي
ملي مانند ارگهنهقون بايرامي (نوروز)، ٢١ آذر، روز بايبك، روز جهاني زبان مادري
و .... در سطح شهرها و اماكن عمومي و دولتي به پوشيدن لباسهاي سنتي و ملي تركي
(آزربايجاني، قشقائي،....) اقدام نمايند. فراخوانهاي مشابهي از سوي نخبگان ملت تركمن
در شمال شرق ايران صورت گرفته است.
١٢-تحميل حجاب
اسلامي-امامي، چادر زرتشتي-فارسي و منع كاربرد لباسهاي ملي و سنتي تركي
(آزربايجاني، قشقائي، ...) ميبايد از طرف تمام فعالان سياسي و حقوق بشري آزربايجان
به عنوان جزئي از اجزاي نظام آپارتايد جنسي و نقض حقوق بشري زنان و همچنين سياستي
در راستاي يكسان سازي و فارسسازي تركان، همواره و پيگيرانه و با هر وسيله ممكن
تعقيب، افشاء،
نقد و محكوم شود.