اوخویاق و یازاق فارسجا یوخسا تورکجه
rubabe qulizadeروبابه قولوزاده- ربابه قليزاده
(فارس دیلینی چتینلیکله اؤیرهشه ن دیلداشلاریما سونورم)
بیلمیرهم بو یازینی نئجه سینایاجاقسان مکتب مدرسهلردهاوخویوب اؤیرهشمهیهن بیر دیلده یازماق اسگیکلیکدهن اسیلی اولابیلمز. انجاق بیل کی بو یازی الدهن، قلمدهن یوخ بیر یاساق دیلین سئوگیسیندهن یارانیب. اومورام سن ده قئرامر، یازیچیلیک یوخ سئوگی سیناغیندان اؤلچه سن.
بیرینجی باخیش:
مهر ایینین ایلک هفتهسینین سون گونلریدیر. اوخولدان ائوه قاییتمیشدیم. وطن نیسگیلی نه یامان اولارمیش اورهگیم اردبیله ، ائوه و عائلهمه برک داریخمیشدی. همیشه کی کیمی باجیم گیله گئتمه لیدیم. ائولرینه ساری یولا دوشدوم. چوخ کؤنلوم ایسته ییردی 6 یاشیندا باجیم اوغلونو گؤرهم. اخی بو ایل ایلک دونه اولاراق اوخولاا گئدیردی. یادیمدادیر یای گونلرینده چوخ هیجان و ماراقلا اناسیندان نه زامان اوخولا گئدهجه یینی سورارکن، گونلری سایاردی ایندی اونون هیجانین گؤرمک من اوچون سئویملیدیر .ائوده ایلشمیشم و گؤزومو تیلویزیونا دیکمیشم. 6 یاشیندا باجیم اوغلو (بخوانیم و بنویسیم) اوخویاق و یازاق کیتابینی اچیب، معللیم تکلیف ائدهجه یینی اوخوماق ایسته ییر. کیتابین بیرینجی صحیفه سینده بیر ائو شکیلی چکیلیب، بیر اتا، انا اوشاقلاری ایسه ائوده گؤرونورلر. اوشاقدان ایسته لینیب صحیفه ده نهلر گؤردویونو انلاتسین و دئسین کی ائودهکی اولان عائله نین اداملاری نه ایشلر گؤرورلر. باجیم اوشاغین یانیندا ایلهشیب اونا فارس دیلینده یازیلان کیتابین شکیللرین ادینی فارسجا دئییر و اوشاقدان ایستهییر کی او دا تکرار ائتسین. بابک اناسی سؤیلهدیکلرینی قبولائتمیر (اقا معللیم سن دییهن کیمی دئمهییب) اناسینا دئییر. بورادا باجیم بابک دهن ایستهییر کی معللیم لری دئدیی کیمی صحیفهنیانلاتسین. اوشاق دوروخسونوب قالیر بیلمیر نئجه فارسجا درسینی اوخوسون چونکو بو دیلی بیلمهدهن یالنیز کیلاسدا معللیم دئدیکلرینی اؤیرهنمهدهن یالنیز ازبرلهییب ایندی دهاونلاری اونودوب و بیلمیر نئجه درسینی اوخوسون اناسی اونو دانلاییر کی کیلاسدا درسه یاخچی قولاق اسماییبسان اوشاقدان ایستهییر بو فارسی جوملهلری سؤیلهسین: اینجا خانه است . بابا و مادر و ازاده و امین در خانه هستند. مادر با ازاده کتاب میخواند امین کنار باباایستاده است و ..... بابک اناسی دئدیکلرینی دوشونمه دیینه گؤره یئنه ده دوروخسونوب مات قالیر. اناسی یئنه فارسجا دئدیکلرینی سؤیلهییر بابک یئنهاونلاری باشا دوشمه ییر و معللیم دئدیکلرینی اونوتماغینا گؤره هئچ بیر زاد انلاماییر. یالنیز بیر چوخ زاماندان سونرا زور گوج ایله نئچه انلامسیز سؤزو دئدی. باجیم حوصلهدهن گئتدی. بورادا من کیتابی الیمه الیب فارسجا صحیفهنین شکیللرین اد اپاریب سؤز قوشوب بابکهدئدیم. یئنه ده چوخ چتینلیکله بیر نئچه سؤزو منه دئدی بابکدهن ایستهدیم صحیفهدهن دوشونهجهیینی منه دئسین اینانمالی دئییلدی چوخ باجاریقلی و شیرین تورکجه منهدئدی صحیفهده نهلر گؤرور و چوخ هاساد اونلارا سؤز قوشوب بیر شیرین ناغیل کیمی منه سؤیلهدی سانکی نئچه ایل بوندانا ؤنجه بو درسی اؤیرهشیب. بیر ان دوشوندوم اوشاغین ذکاوت و باجاریغینداعیب یوخدور. اوشاق یاخچی انلاییر، اراشدیریر و باجاریقلی ایسه گؤزهل سؤزلرله صحیفهنی دوشونور. انجاق اغزینا گتیرندهانا دیلینده سؤیلهیهبیلیر او یالنیز فارس دیلینیبیلمهدیینه گؤره ایرهلی گئدهبیلمیر. اصلا چوخ ساده مسئله: منیم بو معصوم باجیماوغلو ساواد بیلیر انجاق انا دیلینده او یالنیز فارس دیلین بیلمهدیینه گؤره باجاریق و بیلگیسیایچهریسینده قالیر، بوغولور و چیچک لنمیر بو کیتابدان منظور فارس دیلینی بیزیماوشاقلاریمیزا اؤیرهتمکدیر، ساواد و بیلیم یوخ. فارس دیللی اوشاقلار ابتدایی صینیفده اوخوللاردا ساواد و بیلیم اؤیرهشسهلر ده، بیزیم مظلوماوشاقلاریمیز نئچه ایل گرهک دیل اؤیرهشهلر سونرا فارس دیلینده ساواد و بیلگی. دئملی بو دوروم باعث اولورکی اونلار بیلگی و ساواد دا تای توشلاریندان دالی قالالار. چونکو مکتبلرده بوتون درسلر فارسجا کئچیر، عینی حالدا ایلکدرسلیک کیتابلاری فارس اوشاقلاری اوچون تنظیم اولوب و تورک اوشاقلاری هله بیلمهدیکلریبیر دیلی اؤیرهنمهدن یازیب، اوخوماق و دانیشماق مجبوریتینده قالیرلار.
ایکینجی باخیش:
ایش دهن یورغون، ارغین ائویمه قاییتمیشدیم. هله دینجیمی المامیشدیم کی ائوییهسی قاپینی دؤیدو. دوروب قاپینی اچدیم. کئف احوالدان سونرا مندهن ایستهدی کی ایلک صینیف ده درساوخویان قیزینا درسینده یاردیم ائدم. بو اد اپاردیغیم قیز اؤزهل جیسمی و روحی دوروموناگؤره (استثنایی) ادلا اوخولا گئدیردی. من ده قبول ائتدیم کیتابی اچدیم کیتابدا نئچه شکیل واریدی اوشاق گرهک اونلاری اد اپاریب و دئملی نئچه جومله جورراییب بیر ناغیل قوشوردی. اوشاقدانایسته دیم صحیفهنی منهانلاتسین، نهلر گؤرور منه دئسین. اوشاق تورکجه چوخ باجاریقلی منه درسینی سؤیلهدی. سانکی اونون جیسمی و روحی باخیمیندان اسگیکلیگی یوخودور. انجاق فارس دیلینده جراُتله دئمهلییم بیر سؤز ده دییهبیلمهدی. چونکو کیلاسدا فارسجا دئییلمیش درس بئینیندهن سیلینمیشدی. اوشاق درسی دوشونمهمیشدی او فارس دیلینی بیلمهدیگینهگؤره معللیم دئدیکلرینی یالنیز ازبرلهمیشدی و ایندی اونوتموشدو.
اوچونخو باخیش:...............
دؤردونجو باخیش:.............
بئشینجی باخیش:..............
و.................
بو صحنهلری دؤنهلرجه من گؤرموشم.ایلک صینیف ده تحصیل اپاران اوشاقلار درسی چوخ گؤزهل و درین انلاییرلار و دوشونجهلرین انا دیلده اغیزا گتیریب سؤیلهییرلر. انجاق فارس دیلینی بیلمهدیکلرینه گؤره بو دیلده باجاریقلارینی نئجه کی وار گؤرسهده بیلمیرلر ایندیکی چاغدا دیلچیلیک بیلگیلرینهاساسا ایکی دیللی اوشاقلارین انا دیلیندهن باشقا دیلده تحصیل اپارماقلاری اونلارین اؤیرهتیم ساحهلرده دالی قالماقلارینین اُن اؤنملی فاکتلاردان ساییلیر. بیرلشمیش مملکتلر تشکیلاتینین یونسکو بؤلومو انا دیلین اوخویوب، یازا بیلمهین انسانی وحشیبیر انسان تانئییر عینی حالداابتدایی صینیفده اوشاقلارین انا دیلده تحصیل اپارماغینا تاُکید ائدیر. فرانسویلرده بیر گؤزه لخالق سؤزو واردئر کی انا دیلی بیلمهین انسانی وحشیبیر انسان تانئییرلار. بوتون دیللر شیرین دیلر و او کیمسه کی بیر دیلین ارادان گئتمهسین ایستهییر سانکی بیر انسانی اؤلدولور. انا دیلی اوشاقلارین بئجریلمهسینده اؤنملی رول ایفاائدیر دوشونجه، دویغو، سئچمک و... دیل واسیطهسی ایله ارایا چیخیر. انا دیلیندهن محروم قالان اوشاقلار تحصیل ساحهلرینده یاخچی ایرهلی گئدهبیلمیرلر. بو سؤزهاؤرنک 1372 اینجی ایلده خانیم سولماز مدرسین دیلچیلیک ساحهسینده یؤکسک لیسانس پروژسینین بیر حیصهسین قید ائدیرهم خانیم مدرس 1372اینجی ایلده 24 اوخول (12ا وخول تهراندان و 12 اوخول تبریزدهن) سئچیر و چئشیدلی درس لرده اوشاقلاری سیناییر. سیناغین سونوجو بئله-دیر:
فارسجا یازماق: تورکلر 7 یالنیش، فارسلار 5/1 یالنیش
تورکلرین اُن یاخچی نومرهسی: ریاضیات درسی
فارسلارین اُن یاخچی نومرهسی: فارسی درسی
علوم درسینده تورک اوشاقلاردان فارسجا سوروشور و اونلاردانایسته ییر کی فارسجا جاواب وئرسینلر:
نومره 9
همن درسده باشقا تورک اوشاقلاریندان تورکجه سوروشور و اونلاردان ایستهییر کی تورکجه جاوابوئرسینلر: نومره 16
بیزیم معصوم اوشاقلاریمیزا ائدیلهن درین ظولمو و الدهن گئتمیش حاقلارینا کیم جاواب وئرهجک؟ نئجه کی اوشاغا اناسیندان باشقا بیر انسان انا کیمی اویغون دئییل، انا دیلیندهن باشقابیر دیل ده اویغون اولابیلمز. دوغروسو گؤرهسن بیزیم مملکتیمیزده اولان اؤیرهتیم سیستمیانسان حاقلارینین عمومی بیانیهسینین ییرمی التینجی مادهسینن نه قدهر اویغوندور:
هر بیر شخص تحصیل حاققی وار. تحصیل انسان شخصیتینین تامانکشافینا و انسان حاقلاری و اساسازادلیقلارا، حورمتین ارتیریلماسینا یؤنهلدیریلمهلیدیر. اتا-انا اؤز ازیاشلی اوشاقلارینینتحصیل نوعونو سئچمکده اوستونلویه مالیکدیرلر.